Ai đã từng đi dưới sân trường, trải qua những năm tháng trên ghế nhà trường với bảng đen lớp học thì chắc hẳn đều biết đến loài hoa phượng đỏ – loài hoa tượng trưng cho biết bao thế hệ học trò.
Cây phượng đứng sừng sững giữa sân trường đầy nắng luôn là hình ảnh đẹp của bất kì ngôi trường bậc phổ cập nào. Không hiểu tại sao nhưng cây phượng luôn được trồng rất nhiều ở các trường tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông. Trải qua bao thế hệ học sinh, cây phượng vẫn ở đó, nở hoa và kết quả. Phượng được trồng nhiều nhất là loài phượng vĩ. Cây phượng có thân hình khẳng khiu, mảnh mai. Phượng không được xếp vào nhóm cây cổ thụ, cũng vì lí do đó, phượng dù có trồng từ rất lâu, cành thân của nó vẫn không có kích thước lớn. Phượng đã lâu năm, nhiều tuổi, nó chỉ cao lên, tán xòe rộng hơn. Mỗi năm cành nối cành lại xòe ra bao phủ cả một khoảng sân. Lá phượng tròn nhỏ li ti mọc thành tưng chùn lá. Mỗi lá lại có đến hàng chục cái lá nhỏ khác nhau mọc đối xứng hai bên. Nhìn lá phượng hệt như lá cây me đầu ngõ. Mùi của lá phượng cũng ngai ngai chua chua y hệt lá me. Lá phượng có màu xanh nhạt, không xanh rì như lá nhãn mà mỏng manh nhạt nhòa hơn. Những cái lá nhỏ li ti này rất dễ rụng. Ngay cả mùa hoa, mùa lá xanh, chúng cũng có thể nằm trên mặt đất. Sang thu, lá phượng chuyển màu rõ rệt. Từ màu xanh nhạt non đã sang vàng tươi thích mắt. Màu vàng của lá phượng rất đẹp, đẹp như màu vàng của lá bạch dương.
Không một người nào có thể không ngại ngùng trước vẻ đẹp dịu dàng của phượng lúc sang thu. Trái ngược hoàn toàn với vẻ dịu dàng ấy, phượng ngày hè rực rỡ như chính cái nắng chói chang của thời tiết. Ve kêu râm ran càng làm cho không khí ngày hè thêm rộn rã. Từng chùm hoa phượng nở đỏ rực trên cành lá, nổi bật hẳn trên nền lá xanh, kiêu hãnh trước ánh nắng gắt của ngày hè. Hoa phượng nở báo hiệu một năm học chuẩn bị kết thúc, một mùa chia ly lại đến gần. Mùa chia ly của những năm học cuối cấp. Phượng nở hoa rực rỡ nhưng lại khiến cho tâm trạng của những cô cậu học trò năm cuối xuyến xao mà bịn rịn. Đâu còn những nụ cười chờ hè sang để được nghỉ hè, để quậy phá, để quên đi những bài vở căng thẳng một khoảng thời gian. Trong tâm trí những học sinh năm cuối chỉ là chợt nghĩ sao mùa hè đến nhanh quá để chúng ta lại xa nhau. Phượng vẫn cứ thế, vẫn cứ rực rỡ khoe sắc dưới ánh mặt trời. Rồi cũng đến buổi học cuối cùng, tiết học cuối cùng, bạn bè chia tay nhau chuyển cấp chuyển lớp. Ai nấy đều nhặt cho mình một cánh phượng rơi ép vào trang vở làm kỉ niệm về ngôi trường, về lớp học mà mình đã từng nhiều năm gắn bó. Phượng đã chứng kiến biết bao mùa chia ly, là kỉ niệm của biết bao thế hệ học trò. Đơn giản chỉ là những buổi trưa hè trốn thầy giám thị ngắt hoa phượng để nghịch để chơi. Trò chơi trọi nhụy vẫn luôn hấp dẫn bao thế hệ học trò dù có trải qua bao nhiêu năm đi chăng nữa. Hay chỉ là tìm những cánh phượng trắng để thưởng thức hương vị chua chua của nó. Nhất quỷ nhì ma thứ ba học trò, hoa phượng không chỉ là trò chơi, món ăn mà còn là biểu tượng của những thế hệ học trò ấy. Mùa hè dần đi qua, tiếng ve cũng ngớt dần, hoa bắt đầu tàn đi. Hoa phượng rụng xuống đỏ cả sân trường. Và quả phượng cũng từ đó mà hình thành. Quả phượng như một quả bồ kết phóng đại. Lúc mới hình thành, còn xanh non nhưng đầu đông đã thành một màu đen kịt. Quả phượng luôn là vũ khí lợi hại của lũ quỷ chúng tôi chơi trò đuổi bắt. Bị tét mông bằng quả phượng thực sự rất đau.
Cây phượng đã đi vào văn chương cũng như thi ca nhạc họa. Nó đã trở thành một biểu tượng về những năm tháng học trò. Làm sao có thể quên được khoảng thời gian ngây thơ, vô tư, hồn nhiên, vô lo vô nghĩ như vậy. Khoảng thời gian mà đến trường không chỉ học mà còn chơi đùa với chúng bạn cùng trang lứa. Rồi cả những mối tình trẻ con, những rung động đầu đời cũng có thể là những kỉ niệm gắn liền với cây phượng, hoa phượng hay ở ghế đá dưới tán phượng. Phượng là minh chứng cho ngày tháng học tập của học sinh, là kỉ niệm khó quên cả một thời áo trắng, cũng có khi là mối tình đầu với những rung động nhẹ nhàng của thời còn trẻ con. Phượng đã đi cùng với thế hệ học sinh như thế, nhẹ nhàng mà rất đỗi vô tư. Để rồi mai này đã rời xa thời áo trắng, chúng ta vẫn có thể quay đầu nhìn lại và mỉm cười nhẹ về một kí ức đã qua.
Kim Oanh
